Cách thức/ phương pháp tạo nên một ý tưởng sáng tạo Làm những công việc sáng tạo, đặc biệt là trong mảng mỹ thuật hội họa, không phải lúc nào bạn cũng có đầy đủ ý tưởng. Thậm chí, bạn có thể gặp những cảm giác bế tắc, cạn kiệt suy nghĩ. Làm thế nào...
Xem chi tiết
BỐ CỤC TRANH VẼ NGHỆ THUẬT THỊ GIÁC CƠ BẢN CHO TRẺ EM Hội họa nói chung là dành cho tất cả mọi người ở mọi lứa tuổi. Mỗi người đều tiếp cận hội họa hay vẽ tranh với những góc độ và cách thức khác nhau. Những đứa trẻ của chúng ta cũng có...
Xem chi tiết
Tranh minh họa là gì? Phương pháp kể chuyện bằng tranh minh họa hiệu quả! Tranh minh họa ngày nay được phát triển áp dụng trong rất nhiều môi trường hoàn cảnh và mục đích khác nhau. Từ những mục đích thương mại, quảng cáo các sản phẩm cho đến nhu cầu nghệ thuật mang...
Xem chi tiếtVẽ tranh là hình thức thực hành hội họa, nó rất tốt cho sự phát triển tư duy về trí tuệ thông minh và tư duy cảm xúc của trẻ – đây là cách cha mẹ và những nghệ sĩ giáo dục có thể giúp đỡ.
Khi thời tiết xấu và không có cơ hội đi đến công viên, chúng ta có thể lấy bút màu, bút chì và giấy như một cách để giúp con mình giải trí. Nhưng vẽ không chỉ là một hoạt động vui nhộn. Nó mang lại nhiều lợi ích cho sự phát triển của trẻ em. Ở đây, chúng tôi đã phác thảo một số cách vẽ có thể mang lại lợi ích trực tiếp cho trẻ em – về giao tiếp, trí nhớ và học tập – cũng như cách cha mẹ có thể hỗ trợ con mình khi chúng thể hiện bản thân một cách sáng tạo. Lợi ích gián tiếp và có tác động lâu dài hơn là hình thành tư duy sáng tạo về sau (yếu tố cao nhất trong tháp tư duy trí tuệ thông minh) và tư duy cảm xúc.
Vẽ cho phép trẻ tiếp thu những trải nghiệm về thế giới và biến đổi chúng bằng cách tạo ra những kết nối và mối quan hệ mới thông qua trí óc sáng tạo của chúng. Kiến thức, ký ức và trí tưởng tượng của trẻ đều nuôi dưỡng và vẽ cho phép trẻ khám phá, xây dựng và ghi lại những ý tưởng sáng tạo và giàu trí tưởng tượng của riêng mình.
Chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu về việc sử dụng hình vẽ ở các trường mầm non dành cho trẻ em, nơi dạy trẻ em từ ba đến sáu tuổi. Dựa trên sự tập trung lâu dài vào việc dạy trẻ nhỏ các kỹ năng vẽ mang tính tượng trưng, chương trình giảng dạy nghệ thuật dành cho trẻ em cũng tạo điều kiện cho trẻ thích thú vẽ thông qua việc tạo ra những bức tranh sáng tạo và biểu cảm từ trí tưởng tượng của chúng. Vẽ cũng cho phép trẻ thể hiện bản thân và giao tiếp với người khác. Một đứa trẻ có thể hồi tưởng lại một cách sinh động một sự kiện vui vẻ, chẳng hạn như bữa tiệc sinh nhật, hoặc vẽ ra một số cảm xúc buồn bã như một bài tập trị liệu để giúp giải quyết một biến cố chẳng hạn như mất người thân. Vẽ là một phương tiện quan trọng trong trị liệu nghệ thuật cho trẻ em. Nó cung cấp một cách phi ngôn ngữ để truyền đạt nhiều khó khăn về cảm xúc và hành vi mà họ có thể đang gặp phải, nhằm dẫn đến sự thay đổi và phát triển. Vẽ có thể giúp trẻ học hỏi. Nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng vẽ như một hoạt động giảng dạy có thể nâng cao hiểu biết của trẻ trong các lĩnh vực khác, chẳng hạn như khoa học. Một nhóm trẻ được dạy hai chiến lược để giúp chúng học một khái niệm khoa học. Một chiến lược liên quan đến việc phác thảo các ý tưởng còn chiến lược kia thì không. Trong số những học sinh thực hiện tốt từng chiến lược, những học sinh sử dụng hình vẽ hiểu rõ hơn về chủ đề.
Hơn nữa, vẽ còn có thể giúp cải thiện trí nhớ của trẻ. Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng trẻ em cung cấp nhiều thông tin hơn về một sự kiện đã trải qua trước đây khi chúng được yêu cầu vẽ về nó trong khi nói về nó. Vẽ đã được chứng minh là giúp trẻ cải thiện khả năng nhớ lại các sự kiện xảy ra một năm trước đó. Luyện tập tạo nên sự hoàn hảo – và điều này tất nhiên đúng với việc vẽ. Đây là một bài tập giải quyết vấn đề, khi trẻ cố gắng tạo ra một hình ảnh hai chiều tượng trưng cho một vật thể hoặc cảnh trong thế giới ba chiều. Với độ tuổi, việc thực hành và hướng dẫn, trẻ em thường tạo ra những cách trình bày chủ đề ngày càng thực tế về mặt trực quan. Trong quá trình này, trẻ em đang thử nghiệm các đường nét, hình dạng, sự liên kết không gian và tỷ lệ khác nhau. Tất cả đã được minh chứng và hình thành phương pháp học tập vẽ sơ đồ tư duy (Mind map) khi học tập trong tất cả lĩnh vực từ khoa học tự nhiên đến xã hội nhân văn phát triển mạnh trong ngày nay. Sơ đồ tư duy không những mang lại kết quả tích cực trong học tập nghiên cứu, nó còn rất giá trị cho những công việc gì mà yêu cầu phải phân tích, tổng hợp và đưa ra kết luận.
Vẽ là một quá trình tự nhiên của tất cả trẻ em. Từ khi còn nhỏ, trẻ bắt đầu thử nghiệm các công cụ vẽ và tạo dấu trên giấy, và khi lớn lên, những dấu hiệu này bắt đầu có ý nghĩa. Vẽ cuối cùng trở thành cách trẻ thể hiện sự hiểu biết của mình về thế giới và tất cả những điều quan trọng đối với chúng. Tìm hiểu cách trẻ học vẽ và tại sao đây là một hoạt động quan trọng. Ngoài ra còn có sự phân tích các giai đoạn phát triển bản vẽ ở các độ tuổi khác nhau.
Trong những năm đầu, điều quan trọng là tập trung vào quá trình vẽ sáng tạo chứ không phải vào sản phẩm. Không cần thiết phải dạy trẻ vẽ một cách chính thức. Cách tốt nhất để dạy chúng là cho chúng tiếp xúc với các vật liệu và công cụ vẽ và để chúng tự do thể hiện bản thân. Khi chúng lớn lên và trưởng thành, những bức vẽ của chúng sẽ trở nên chi tiết hơn và phản ánh thế giới xung quanh. Mặc dù việc sử dụng sách tô màu với số lượng nhỏ rất thú vị và vẫn có giá trị nhất định, nhưng tốt nhất bạn nên hạn chế tiếp xúc với chúng và thay vào đó hãy chọn hình thức vẽ tự do, có giá trị sáng tạo cao hơn.
Tóm lại, tại sao vẽ lại quan trọng?
Có rất nhiều lợi ích của việc vẽ trong những năm trẻ mới biết đi và học mẫu giáo.
Vẽ là một bản năng bẩm sinh mà tất cả chúng ta đều có. Chúng ta phải được dạy đọc và viết, nhưng chúng ta sinh ra đã có khả năng học vẽ. Vẽ quan trọng đến mức chúng ta học nó mà không cần giáo viên. Vẽ rất cần thiết cho sự tồn tại và thành công của chúng ta đến nỗi trẻ mới biết đi học vẽ trước khi bắt đầu học lớp một. Vì thế, dạy thực hành hội họa hoặc “dạy vẽ” cho trẻ bằng cách làm theo mẫu không phải là cách tự nhiên và phù hợp với lứa tuổi để phát triển khả năng sáng tạo.
Trên đây là những lập luận quan trọng mang yếu tố tâm lý giáo dục; khoa học về thể chất, trí tuệ, … của đối tượng mà chúng ta đang đề cập. Chúng tôi tiếp tục lập luận cho sự cần thiết của hội họa, mỹ thuật tạo hình, nghệ thuật thị giác nói chung dành cho cuộc sống. Không gì khác hơn là chứng minh sự cần thiết trong việc giáo dục trẻ em, hội họa – vẽ tranh nên được đưa vào chương trình giáo dục phổ thông. Nó nên được đưa vào ngay mà không cần phải nghi ngại gì thêm. Chúng ta sẽ giảng dạy nó với phương cách đúng đắn để mọi đứa trẻ đều có thể thụ hưởng được. Muốn thế, nó phải được hình thành từ nghiên cứu về lợi ích của nó, tâm lý giáo dục phù hợp cho đối tượng thụ hưởng, và cuối cùng là chừng mực hóa các nền tảng nghệ thuật thị giác theo từng lứa tuổi. Chúng tôi đề cập đến yếu tố thẩm mỹ hữu hình và vô hình của hội họa mang đến cuộc sống qua bài viết “Hội họa với đời sống Giáo dục hội họa nên bắt đầu như thế nào?“. Nhân đây chúng tôi tóm lược lại, dĩ nhiên là theo một cách khác để luồng lập luận phù hợp với chủ đề bài viết, về cách thức mà hội họa mang đến cho sự sáng tạo nên cuộc sống như sau:
Chúng tôi nghĩ, khi bạn đọc đến đây, bạn đã hiểu chúng tôi muốn đề cập đến gì rồi. Hội họa thật sự rất cần thiết, nó len lỏi đến từng góc nhỏ, từ thẩm mỹ vô hình đến hữu hình, từ khoa học tự nhiên đến khoa học xã hội nhân văn. Nó có mặt từ khi chúng ta muốn sáng tạo nên cái gì cho cuộc sống đến khi chúng ta thụ hưởng nó từ cuộc sống. Khi bạn cần đưa ra một quyết định nào đó, trong vô thức nó đã len lỏi vào. Dù bạn có đang là chấp niệm hay đang buông bỏ, cũng vì cái đẹp thuần túy, hay cũng vì cái đẹp của sự hiểu biết mang đến. Đó là yếu tố vô hình và hữu hình của thẩm mỹ cuộc sống vậy!
Bây giờ chúng ta quay về với chủ đề bài viết, bằng cách hướng đến việc giáo dục hội họa cho trẻ em như thế nào là đúng đắn nhất. Có phân tích, có nhìn nhận rộng, đối tượng thụ hưởng được hướng về với lợi ích và tâm lý giáo dục, chúng tôi tin mình sẽ thành công trong việc này. Chúng tôi đang nhìn về nó dưới góc độ là những nghệ sĩ giáo dục, chúng tôi mong các bạn đón nhận giải pháp này dưới góc độ nhân sinh hơn là vị nghệ thuật. Mặc dù những phương pháp chúng tôi xây dựng không hề phi nghệ thuật. Nhưng vì những lợi ích cho cuộc sống và con người là đối tượng hướng đến, nên chúng tôi rất mong những nghệ sĩ giúp chúng tôi lan tỏa điều hữu ích này hơn là bài bác chúng tôi đơn thuần bằng sự hiểu biết mà quý vị có được bằng kinh nghiệm biểu đạt nghệ thuật riêng của quý vị. Đối với chúng tôi, cuộc sống luôn là nền “nghệ thuật” cao cả nhất, và mỗi chúng ta đều nên góp phần để cống hiến.
Để giáo dục được trọn vẹn, chúng ta cần quy trình giảng dạy. Quy trình này phải phù hợp tâm lý từng lứa tuổi và sự cần thiết đến từ con người giảng dạy cũng như là môi trường nuôi dưỡng. Các bạn đọc thêm tại bài viết Tranh vẽ, hội họa với sự phát triển và tâm lý giáo dục của trẻ này, chúng tôi đã làm rõ hội họa với sự phát triển tâm lý giáo dục như thế nào.
Giai đoạn đầu tiên của việc vẽ là khám phá và phát triển sự phối hợp vận động. Vào khoảng 15 đến 18 tháng, trẻ bắt đầu phát triển những nét vẽ nguệch ngoạc không kiểm soát được và không tượng trưng cho bất cứ điều gì.
Về hình dạng: Trẻ bắt đầu bằng việc tạo ra những dấu hiệu ngẫu nhiên và nhanh chóng hình thành: nét vẽ nguệch ngoạc, đường dọc và ngang, bản vẽ nhiều đường.
Về hiểu biết: Đối với trẻ sơ sinh, vẽ thực sự là học về nguyên nhân và kết quả cũng như khả năng của trẻ trong việc biến mọi việc thành hiện thực. Nó không liên quan nhiều đến việc tạo ra và thể hiện thế giới của chúng mà liên quan nhiều hơn đến việc tận hưởng các chuyển động cũng như tác động của đường nét. Những nét vẽ nguệch ngoạc của các em giúp các em tìm hiểu về các đặc tính của đồ vật, vật liệu và dụng cụ như bút chì, bút mực, sơn, bút màu và giấy.
Khả năng của tay: Từ khoảng 15 tháng tuổi, trẻ mới biết đi thường có thể cầm bút chì màu bằng cả bàn tay (gọi là nắm lòng bàn tay).
Giai đoạn còn nằm nôi đã nhận biết xung quanh, biết bò : hội họa, mỹ thuật lúc này nên là sự tiếp nhận thị giác đa dạng từ những trò chơi, thảm nằm, xe đẩy, ghế bập bênh, … đa dạng màu sắc. Tất cả nên được cách điệu tạo hình, hoặc trừu tượng tạo hình từ những sự vật trong tự nhiên. Ba mẹ, người thân vừa chơi vừa trò chuyện với bé. Hình ảnh và âm thanh là sự kết hợp tuyệt vời thúc đẩy quá trình nhận biết, học hỏi thế giới xung quanh. Bạn có thể thả vào bồn tắm một bầy vịt polymer cùng với bé, sẽ giúp bé khám phá, tăng cường trí tưởng tượng và khả năng vận động phát triển khi vẫy vùng đuổi theo những chú vịt …
Trẻ trong giai đoạn 15-18 tháng tuổi, chúng ta có thể trò chuyện với chúng về màu sắc. Bạn có thể chơi đùa với chúng bằng cách thêm vài chi tiết vào những đường nét nguệch ngoạc và đối chiếu với một sự vật nào đó trong thực tế. Con vật là một sự vật nên được chú ý đến nhiều hơn vì qua đó chúng ta có thể giả tiếng con vật đó để gây hứng thú với trẻ. Bạn lưu ý phải chơi cùng bé trong giai đoạn này, vì sự an toàn của bé khi chơi với các họa cụ hay họa liệu hoặc những vật dụng sinh hoạt khác. Sau cùng, thay vì bạn giữ chúng trong căn phòng vì lo sợ vấn đề an toàn cho trẻ, bạn nên cho các cháu vui chơi bên ngoài trời. Công viên với không khí thoáng đãng, ít người là nơi để sự quan sát thị giác của bé gắn kết với thế giới xung quanh.
Giai đoạn này được gọi là viết nguệch ngoạc có kiểm soát. Nó được đặc trưng bởi các nét vẽ nguệch ngoạc và chấm tròn hoặc ngoằn ngoèo tự phát. Những nét vẽ nguệch ngoạc tương tự có thể được tìm thấy trong tất cả các bức vẽ của trẻ em ở độ tuổi này và các hình dạng trong đó rất cần thiết để phát triển kỹ năng vẽ và viết sau này.
Hình dạng: Trẻ mới biết đi bắt đầu vẽ các bức vẽ gồm đường ngang và dọc; nhiều vòng và xoắn ốc; những vòng tròn được vẽ đại khái; hình dạng giống chữ T và V.
Khả năng của tay: Trẻ hai tuổi học cách cầm bút chì dọc trục về phía đầu bút, sử dụng ngón cái và hai ngón đầu tiên (gọi là kẹp ba chân). Chúng thường sẽ sử dụng tay thuận của mình.
Hiểu biết: Ở độ tuổi này, trẻ mới biết đi bắt đầu khám phá mối liên hệ giữa các chuyển động mà chúng thực hiện và các dấu vết hình thành trên giấy. Chúng sẽ bắt đầu lặp lại các chuyển động có mục đích. Đến cuối thời kỳ này, những bản vẽ này sẽ phát triển thành những sơ đồ đơn giản. Trẻ rất hứng thú với việc vẽ này. Tường nhà là nơi yêu thích để trẻ nguệch ngoạc, chúng ta có thể dùng những khổ giấy lớn để lên sàn nhà để cùng chơi với trẻ. Trẻ có thể bắt chước theo đường nét bản vẽ mặc dù chưa thể chính xác hoàn toàn.
Giải pháp: Bạn nên trò chuyện với bé về màu sắc, phân biệt sắc tố màu. Về hình dạng và đường nét có thể giới thiệu những nét vẽ thẳng, cong, zigzag, đậm nhạt. Về hình dạng chúng ta có thể trò chuyện để trẻ nắm được các hình dạng cơ bản. Có rất nhiều bài hát vui nhộn giúp cho việc vẽ trở nên hứng thú. Trẻ chưa thể vẽ theo những sự vật thực tế, nhưng chúng ta sẽ làm theo quy trình ngược lại. Chúng ta hãy đối chiếu những nét vẽ nguệch ngoạc tạo nên những hình dạng gì và xem chúng giống với sự vật nào trong thực tế. Khuyến khích các bạn vẽ thêm chi tiết hoặc bạn có thể thực hiện cùng để trông giống và dễ liên tưởng hơn. Sự hứng thú sẽ đi cùng những tràng cười vui nhộn. Biết bao câu chuyện kỳ diệu sẽ diễn ra trong tâm trí của trẻ. Bạn nên khuyến khích thêm bằng cách chủ động sáng tác những câu chuyện kể về những hình ảnh tượng trưng đó.
Trong giai đoạn này, trẻ bắt đầu sử dụng các hình dạng cơ bản trong bản vẽ khi khả năng kiểm soát vận động tinh và khả năng phối hợp tay-mắt của chúng được cải thiện.
Hình dạng: Các bức vẽ ở độ tuổi này bao gồm các hình dạng được kết hợp theo nhiều cách khác nhau, như: hình tròn và hình vuông, chữ thập, dấu chấm, hình dạng giống chữ T, V và H, vẽ người bằng nét mảnh. Bức vẽ đầu tiên của một người thường xuất hiện vào khoảng 3 hoặc 4 tuổi. Những người ‘nòng nọc’ này được vẽ chỉ bằng đầu và thường có chân gắn trực tiếp vào đầu.
Khả năng của tay: Trẻ 3 tuổi cầm bút chì ở gần đầu bút, giữa hai ngón đầu tiên và ngón cái. Chúng sử dụng bàn tay ưa thích của mình và cầm bút chì với khả năng kiểm soát tốt. Ở độ tuổi này, bạn có thể giúp con phát triển khả năng cầm bút tốt bằng cách sử dụng bút chì màu hình tam giác.
Hiểu biết: Ở độ tuổi này, trẻ có thể cho bạn biết những nét vẽ nguệch ngoạc của chúng thể hiện điều gì, mặc dù bạn có thể không nhìn thấy những gì chúng mô tả. Các em thường đặt tên cho bức tranh của mình khi vẽ hoặc sau khi vẽ xong, nhưng các em không bắt đầu vẽ với một kế hoạch rõ ràng về những gì mình sẽ vẽ. Việc sử dụng màu sắc ở giai đoạn này là không thực tế và họ thường chỉ thích sử dụng một màu.
Giải pháp: bắt đầu xây dựng các bài học nhận biết các hình kỷ hà (vuông, tròn, tam giác, tứ giác, đa giác, …) và đa dạng màu sắc. Hãy bày ra nhiều bút với nhiều màu khác nhau (màu sáp, marker, …) thay vì chỉ dùng một cây với một màu yêu thích. Luôn bên cạnh khi con bạn dùng bút để vẽ. Hãy trò chuyện khuyến khích bạn ấy quan sát và thêm vào những chi tiết lớn. Mục đích để tăng cường khả năng quan sát và sự cần thiết phải có của những bộ phận, chi tiết về vật thể đó. Chẳng hạn như, chiếc cốc có thể thêm vào cái quai để cầm nắm, con người ngoài đầu và hai chân còn có thân thể và hai tay để làm việc (có thể thay bằng cảm xúc yêu thương của tâm lý lứa tuổi: ôm, cầm bình sữa, vẽ, …) Những bài học và cách thức trò chuyện luôn đi kèm với những sự vật có trong thực tế. Những sự vật này là thực thể tĩnh hoặc thực thể có hoạt động, vận động thì càng tốt. Nếu nó hoạt động thì sẽ có những hình dạng cảm xúc, tưởng tượng thú vị khi các bạn nhỏ vẽ ra trên giấy. Không có điều gì tuyệt vời hơn là bạn liên tục động viên và đặt những câu hỏi khơi gợi, mở rộng giúp trẻ tăng trí tưởng tượng – một tiền tố quan trọng của sự sáng tạo về sau.
Quan trọng là chúng ta phải cho các bạn nhận biết mảng hình hơn là nhận biết hoặc rèn luyện kỹ năng đường nét tốt để giới hạn mảng hình. Mặc dù thực tế đường nét tạo ra mảng hình. Chúng ta làm như vậy là để các bạn có thể không quá quan trọng vào đường nét duy mỹ, các bạn có thể tiếp xúc với mảng hình để hình dung tốt hơn và quan sát vật thể tốt hơn. Sự tưởng tượng sẽ phong phú hơn, tư duy hình ảnh nhạy bén hơn. Chẳng hạn như, con gà có thân hình là hình bầu dục, đôi cánh là hai hình bầu dục nhỏ, cái cổ là hình tam giác và cái đầu là hình tam giác khác, … Đừng quá lo về đường nét để tạo ra những hình cơ bản này. Bạn càng thể hiện sự lo lắng vào đó khi dạy, trẻ càng thiếu tự tin vào việc tạo ra đường nét. Nó không phải là hành động xem thường đường nét trong hội họa, mà nó là một tư duy hướng sự chú ý người học vào phần việc thú vị nhất. Đạt được điều này thì những kỹ năng khác tự nhiên sẽ trở nên liền mạch. Mảng hình giúp trẻ rèn luyện não bộ, trí nhớ, sự tưởng tượng chứ không phải là tính chất của đường nét. Thuần thục đường nét là việc làm cả đời nếu chúng lựa chọn sự phát triển bản thân là trở thành nghệ sĩ.
Ba mẹ nên dùng truyện tranh được vẽ theo hình thức minh họa, nơi mà hình ảnh mang tính đại diện cho cốt truyện mạch lạc, sẽ tốt cho trí tưởng tượng của trẻ hơn là những truyện tranh diễn tả từng khung hình đối thoại, cảm xúc và hành động. Thể loại này cũng có thể gây sự hứng thú đỡ nhàm chán. Chúng ta đọc cho các bạn nghe, trong khi tay và mắt vẫn nhìn vào phần tranh minh họa. Diễn tả có cảm xúc là điều nên làm. Tất cả các giác quan nguyên sơ của trẻ sẽ được kích thích để phát triển. Tất cả đều là những thực thể hình thành tư duy não bộ, tư duy trí tuệ thông minh và cảm xúc. Đa dạng chủ đề từ lịch sử, dân gian, văn hóa, xã hội, ngụ ngôn, cổ tích, …
Đến 4 tuổi, các mẫu hình bắt đầu xuất hiện trong tranh vẽ của trẻ. Một đứa trẻ sẽ tạo ra một hình mẫu và hiểu nó là sự thể hiện của một thứ gì đó, đặt cho nó một nhãn hiệu.
Hình dạng: Hình vuông, hình tròn và hình chữ nhật. Cố gắng tạo ra các hình tam giác và hình thoi, mặc dù chúng có thể chưa tạo thành được chúng. Chữ thập, những lá thư (giả vờ viết). Vẽ một người. Bức vẽ về một người của trẻ 4 tuổi sẽ phát triển từ đầu và chân đến các chi tiết như mắt – vì giao tiếp bằng mắt rất quan trọng đối với trẻ. Trẻ không vẽ những gì chúng nhìn thấy mà vẽ những gì trẻ biết và sẽ thêm chi tiết khi chúng trở nên quan trọng đối với mình. Vẽ các hình ảnh khác, khi được 4 tuổi rưỡi, trẻ bắt đầu kết hợp hai hoặc nhiều hình dạng hoặc hình dạng lại với nhau để tạo thành các hình ảnh cơ bản, chẳng hạn như hình chữ nhật và hình tròn để tạo thành một chiếc mũ. Chúng thường học điều này từ người lớn. Những hình dạng đầu tiên mà trẻ tạo ra một cách nhất quán thường sẽ là hình người, nhưng sau đó sẽ bao gồm các hình ảnh cơ bản như ngôi nhà hoặc mặt trời. Trẻ vẽ về gia đình mình rất nhiều. Hãy đọc thêm bài Tranh vẽ, hội họa với sự phát triển và tâm lý giáo dục của trẻ để biết tâm lý giáo dục từng lứa tuổi như thế nào. Trẻ bắt đầu thực hiện vẽ tranh với cảm xúc. Mặc dù cảm xúc của trẻ đang rất nguyên sơ: Vui – buồn, yêu – ghét, thương – bỏ rơi, … Cách vẽ theo phim X-ray sẽ được biểu đạt một cách thường xuyên, chúng vẽ cả những vật thể bên trong một vật thể khác.
Khả năng của tay: Ở giai đoạn này, các em cầm bút chì với khả năng kiểm soát tốt, theo kiểu người lớn.
Hiểu biết: Vẽ mang nhiều ý nghĩa và ý định hơn. Trẻ em thường quyết định những gì chúng sẽ vẽ trước khi bắt đầu. Chúng cố tình kết hợp các hình dạng và đường nét lại với nhau và hình ảnh của trẻ bắt đầu trông giống như những hình ảnh mình mô tả.
Giải pháp: Chúng ta sẽ dạy trẻ cách thức quan sát trong không gian. Chỉ ra cho chúng những sự vật được sắp đặt có trước – sau, trên – dưới, đậu – bay, trái – phải, xếp chồng. Chẳng hạn như: dãy núi được hình thành từ những quả núi, sắp đặt có tính trước sau; Con gà gồm thân hình ẩn trong hai cánh, chân thì đi trên mặt đất, … Đôi khi việc làm này sẽ khó hiểu với bút hoặc cọ vẽ, chúng ta có thể hướng dẫn cắt ghép thủ công để hình thành những lớp hình xếp chồng lên nhau để diễn đạt không gian mà trong tự nhiên chúng quan sát được. Chúng ta cung cấp cho trẻ cách quan sát, đừng bắt trẻ phải vẽ theo. Trẻ sẽ biết cách trình bày những sự tưởng tượng để mọi người dễ hiểu hơn. Đừng dạy trẻ sáng tác bằng những hình mẫu, mảng hình, tranh vẽ có sẵn … Chúng sẽ bị đóng khung hình ảnh. Cần ghi nhớ, khả năng bắt chước của con người là vô hạn, bắt chước đã thành thói quen để sinh tồn và để có được kỹ năng sống. Đừng khuyến khích điều đó, hãy khuyến khích sự tưởng tượng, tiền tố của tư duy sáng tạo. Đừng tự hào khi trẻ vẽ được những bức tranh với khả năng của người lớn, điều đó là không thể. Đơn giản, bạn đang cố tập cho trẻ bắt chước và gọi đó là khả năng sáng tạo cao. Bạn đang nhầm lẫn và dần khép chặt cánh cửa nghệ thuật trong tâm trí của trẻ đấy.
Trẻ 5 tuổi bắt đầu bộc lộ nhiều tính sáng tạo trong các bức vẽ của mình.
Hình dạng: Bản vẽ của chúng sẽ bao gồm những hình dạng cơ bản, hình tam giác và kim cương, chữ viết tự phát (để bắt chước cách viết). Vẽ một người, một bức chân dung của một người hiện lên, với nhiều chi tiết như tóc, bàn tay và ngón tay, bàn chân và cơ thể. Vẽ các hình ảnh khác, các em vẽ các hình ảnh như động vật, nhà cửa, xe cộ, cây cối, thực vật, hoa và cầu vồng. Trẻ có thể bao gồm các chi tiết – chẳng hạn như vẽ một ngôi nhà có cửa ra vào, cửa sổ, mái nhà và ống khói.
Khả năng của tay: Đến 5 tuổi, trẻ đã phát triển khả năng kiểm soát tốt khi cầm bút chì, bút màu hoặc cọ vẽ.
Hiểu biết: Trẻ em bây giờ sẽ vẽ một cách tự nhiên và bắt đầu thể hiện nền tảng, sở thích và kinh nghiệm của mình trong các bức vẽ của mình. Trẻ vẽ những gì chúng biết. Sự đại diện của trẻ về con người, động vật và ngôi nhà thay đổi liên tục. Trẻ cũng sẽ đặt tên cho bức tranh của mình trước khi bắt đầu. Chúng có thể tô màu bên trong các đường nét nhưng việc sử dụng màu sắc của chúng có thể vẫn không thực tế. Tại thời điểm này, con người và đồ vật có thể vẫn lơ lửng trong không khí vì trẻ vẫn đang phát triển nhận thức về không gian. Chúng thường đặt mình vào giữa bức vẽ do bản tính ích kỷ (coi mình là trung tâm của thế giới).
Giải pháp: Phát triển chi tiết hơn các giải pháp giống với giai đoạn trước, tăng tính mỹ thuật cao dần lên. Bắt đầu xoay vật thể với nhiều góc nhìn. Cho vật thể chuyển động. Cho chủ đề giao tiếp với bao cảnh hoặc chủ đề phụ xung quanh. Hãy bắt đầu với những câu trò chuyện khơi gợi, động viên hơn là nhận xét trực tiếp vào bài vẽ. Hãy tập cho bé kể chuyện, chủ đề và nội dung bức vẽ sẽ đi theo câu chuyện bé kể. Hãy thể hiện dần cảm xúc nguyên sơ vào tranh, không nên vội thể hiện những cảm xúc hàm chứa, ẩn bên trong. Cảm xúc là nguyên sơ nên để nó xảy ra với những gì mà chủ đề đối diện, đừng ẩn dụ nó vì trẻ sẽ không hiểu. Có thể cho trẻ ghi thêm chữ, ký hiệu, … để trình bày thêm vào, đủ diễn tả cảm xúc của trẻ.
Đến 6 hoặc 7 tuổi, trẻ có phong cách vẽ riêng, thường được người lớn nhận ra.
Hình dạng: Khi lên 7, các em sẽ có thể tạo thành các hình tròn, hình vuông, hình chữ nhật, hình tam giác và hình thoi tốt trong bản vẽ của mình. Vẽ người, một đứa trẻ thường chọn một hình ảnh nhất định về một người ở độ tuổi này và có xu hướng vẽ tất cả chúng với hình dạng cơ bản giống nhau. Ví dụ, trẻ sẽ vẽ cả gia đình với đường nét cơ thể giống nhau nhưng sẽ làm cho các thành viên trong gia đình có kích cỡ khác nhau và thể hiện giới tính bằng tóc và quần áo. Vẽ các hình ảnh khác, các bức vẽ đại diện cho tất cả các loại động vật và đồ vật, thường là những thứ mà chúng quan tâm nhất. Trẻ có xu hướng vẽ những con vật có khuôn mặt giống con người.
Hiểu biết: Ở giai đoạn này, trẻ thể hiện trình độ nhận thức cao hơn bằng cách vẽ người, động vật và đồ vật trên một đường cơ sở, chẳng hạn như trên mặt đất hoặc trên cỏ. Các em cũng thể hiện nhận thức bằng cách vẽ, chẳng hạn như những cái cây cao hơn ngôi nhà hoặc những bông hoa nhỏ. Bức vẽ này cho thấy sự hiểu biết sâu sắc hơn của trẻ về chiều sâu và khoảng cách. Cách trẻ nhìn thế giới thông qua các bức vẽ của chúng. Các bạn bỏ đi những điều không quan trọng và phóng đại những điều quan trọng đối với mình. Bạn nhỏ có thể vẽ một cánh cửa nhỏ trong một ngôi nhà, vừa đủ lớn cho mình hoặc những cửa sổ rất cao, vì họ không thể với tới được. Các em cũng có thể thể hiện chuyển động trong các bức vẽ của mình bằng cách khắc họa các vật thể đang bay hoặc vẽ chân của một con vật rộng hơn nếu đang chạy. Việc sử dụng màu sắc của họ trở nên khá thực tế.
Giải pháp: Đến lúc này các bạn có thể đi vào các bài học vẽ tranh. Đừng bao giờ yêu cầu một đứa trẻ sao chép một bức tranh do chúng ta, một nghệ sĩ khác hoặc bằng máy ảnh chụp. Chúng tôi yêu cầu bạn trẻ thực hành từ các đồ vật hoặc mô hình thực tế. Khi trẻ em tự mình chép bài để giải trí, chúng tôi không lên án chúng về điều này, nhưng chúng tôi không khen ngợi những bài vẽ chép và chúng tôi từ chối mọi sự khuyến khích liên quan đến việc sao chép. Chúng ta nên khuyến khích chúng thực hành từ đồ vật thực tế – không bao giờ làm việc từ hình ảnh.
Việc học vẽ tranh nên được hiểu là thực hành, đừng quá chú trọng và sự hoàn thiện bài ngay lập tức. Chúng ta phải kiên nhẫn, xem trọng quá trình hơn là thành quả cuối cùng. Đôi khi trẻ muốn phát triển việc thực hành của mình thành một tác phẩm hoàn thiện phức tạp hơn. Cần phải có tư duy tạo mảng hình hơn là chú trọng đến đường nét duy mỹ trong độ tuổi trẻ em này. Mỗi mảng hình là một mảng màu. Thêm không gian, thêm cảnh sắc thêm những điều diễn đạt. Tất cả phải đến từ quan sát thực tế. Biết cách quan sát bạn sẽ vẽ nên mọi hình ảnh.
Chúng ta không thể vẽ những gì chúng ta không nhận thấy. Trước khi bắt đầu bài học, hãy dành thêm thời gian để thảo luận một số chi tiết về một lĩnh vực nhỏ mà học sinh sẽ bắt đầu. Điều này mang lại sự tập trung, quen thuộc và tự tin. Thông tin trực quan là vô ích trừ khi bạn nhận thấy nó.
Chúng ta đưa ra hướng dẫn dưới dạng câu hỏi mở hơn là hướng dẫn. “Cạnh này có bao nhiêu phần thẳng và bao nhiêu phần cong?” “Cạnh này dài hơn cạnh trên bao nhiêu?” … Nếu chúng ta sử dụng câu hỏi, điều đó có nghĩa là sau này sẽ không cần đến giáo viên nữa. Sau khi đã nắm rõ câu hỏi, học sinh có thể tự luyện tập. Nếu chúng ta ra lệnh, học sinh có thể không cảm thấy được trao quyền để làm việc một mình. Hãy nghĩ về những thói quen tư duy tuyệt vời đang được nuôi dưỡng bằng phương pháp này.
Những lỗi trong vẽ thường rất khó hiểu. Trẻ có thể thấy có điều gì đó không ổn nhưng không biết tại sao. Sẽ rất dễ dàng cho chúng ta khi vẽ nó cho trẻ. Không bao giờ phải làm điều này. Khi một đứa trẻ bối rối không phải là lúc giải câu đố cho trẻ mà là lúc dạy các chiến lược giải câu đố. Học cách xây dựng khả năng của bản thân khiến chúng ta có năng lực hơn nhiều so với việc chúng ta được đưa ra câu trả lời. Đừng dạy trẻ em làm theo cách chúng ta để chúng phải áp dụng vào cuộc sống luôn thay đổi của chúng mai sau.
Trẻ em thường sử dụng hình vẽ để kể những câu chuyện trong ký ức. Với trẻ nhỏ, chúng ta sử dụng rất nhiều câu hỏi để khiến chúng nhớ lại nhiều kỷ niệm liên quan đến chủ đề này và nói với chúng rằng chúng ta muốn thấy cách vẽ đặc biệt của riêng chúng.
Tranh vẽ là hình thức thực hành hội họa, tư duy sáng tạo mà nó mang lại cho trí tuệ con người là rất cao và không còn nghi ngờ gì nữa cả. Hãy đưa nó vào giảng dạy cho trẻ em càng sớm càng tốt, vì nó có những yếu tố phù hợp với mọi giác quan, cảm xúc nguyên sơ của trẻ.
Chúng tôi đã hoàn thiện xong nhiều chương trình hội họa cho trẻ em, với các độ tuổi từ 2 tuổi đến 18 tuổi. Độ tuổi mà chúng tôi đề cập tại bài viết này, 2 đến 6 tuổi được The R’art School thiết kế dưới tên gọi là Sóc Nhí, Sóc Nâu và Sóc Chuột. Sau gần 5 năm giảng dạy, chúng tôi đã có nhiều thành quả tốt trong việc giáo dục hội họa cho trẻ, đảm bảo các tiêu chí đề cập trong bài viết này và đem đến cho trẻ em rất nhiều sự hữu ích trong việc xây dựng tư duy sáng tạo thuộc trí tuệ thông minh và tư duy cảm xúc.
